Otomobil Bakımı Nasıl Yapılır?

Otomobil Bakımı Nasıl Yapılır?

Otomobilinle kilometrelerce sorunsuz olarak gitmek ve oluşabilecek sorunları önceden engelleyebilmek için bakım yaptırman gerekiyor. Yapabileceğin tüm işlemleri senin için derledik.

 

Otomobillerin insanları yalnız ya da yüzüstü bırakmak gibi dertleri yoktur. Sıcak, soğuk, yağmur, çamur, kar ve diğer bütün sorunlara göğüs gerer ve güvenle seyahat etmeni sağlarlar. Eğer seni yüzüstü bıraktığı oluyorsa da bu büyük bir ihtimalle senin ihmallerinden kaynaklanıyordur. O an geldiğinde pişman olmamak için tek yapman gereken kendine çay ya da kahve koyup yazımızı sonuna kadar okumak. Araç bakımı neden ihmal edilmemeli ve periyodik araç bakımlarında dikkat etmen noktalar neler senin için derledik.

İnsanların doktora, hayvanların veterinere, bitkilerin ziraatçilere duyduğu sevgiyi ve hürmeti otomobilin önce sana sonra da teknik servislere duyuyor. “En iyi doktor hiç gitmediğindir” misali otomobiline bakmanın en iyi yolu onu periyodik bakımlar haricinde teknik servise götürmeyecek şekilde kullanmaktır. Bunun için öncelikle kendi başına yapacakların ve alacağın önlemler geliyor. Ancak tüm bunlar yetmeyecek. Periyodik bakımlar için yetkili teknik servisleri, arabanın kozmetik ihtiyaçları için ise otomobil kuaförlerini ziyaret etmen gerekiyor. Düzenli bakımları yapılan araçlar hem ikinci el satışı için daha değerli oluyor hem de daha az sorun çıkartarak bütçene yardımcı oluyor. Hazırsan başlayalım.

Otomobiline Şefkat ile Yaklaşmalısın

Bilgisayar, telefon, tablet gibi birçok akıllı alet ile çevremiz sarılmış durumda. İnsan eliyle dağıtılan bu “akıl” furyasından kendilerine düşen payı arabalarda aldı. Artık birçok otomobil; elektronik devreler, çipler ve değişik yazılımlar tarafından yönetiliyor. Markalar geliştirdikleri teknolojilere erişimi ya engelliyor ya da kısmi olarak izin veriyor. Bu nedenle çoğunlukla motor, elektronik ya da diğer aksamlara müdahale etmen pek mümkün görünmüyor. Ancak otomobilinle güvenlik önlemlerine uyar, periyodik bakımlarını aksatmaz ve kitapçığını takip ederek kullanırsan daha doğru bir tabirle “iyi” davranırsan ömrü uzayacaktır. Bunun için öncelikle güvenli sürüş teknikleri olan gece sürüşü, eğim ve virajlı alanlarda sürüş, hava direnci ve kaygan zeminde sürüş gibi konularda kendini geliştirmen gerekiyor.

Öncelik Boya Bakımının

Cildimiz ve saçlarımız karşıdan bakanların bizleri tanımasına yardımcı oluyor ve onların kafasında bir imaj oluşmasını sağlıyor. Aynı şey otomobilin içinde geçerlidir. Otomobilinin dışarıdan göze hoş gelmesi için yapabileceğin birçok şey var. En basit olanı ise aracını yıkaman. Aracını her kirli hissettiğinde yıkayabilirsin. Özellikle dikkat etmen gereken nokta ise aracının üzerinde oluşan lekeleri engellemek. Lekeler kuş pisliği, ağaç reçinesi gibi çok çeşitli doğal olay ile boya gibi dış etkilerle oluşabiliyor. Lekeler kısa bir süre içerisinde temizlenmezse kalıcı hale gelebiliyor. İstersen otomobilini yıkatabilir ya da el yordamıyla yıkayabilirsin. Yıkatmak için gittiğin şirketlere de dikkat etmen gerekiyor. Fırça ile temizlik yaparken aracını çizebiliyorlar ya da boyaya zarar vermeyecek özel kimyasallar yerine genel temizlik için kullanılan kimyasallar ile aracının vernik ve boyasına zarar verebiliyorlar.

Boya Koruması Nasıl Yaptırılır?

Otomobillerine özen gösteren insanlar arttıkça otomobil kuaförleri de artmaya başladı. Merdiven altı işletmeler kadar Ziebart gibi çok uluslu ve güvenilir işletmelerde bulunuyor. Otomobilin fabrikadan çıktıktan sonra pasta ve cila yaptırabilirsin. Ancak bu uygulama aracının boyasının yavaş yavaş yıpranmasına neden olacaktır. Öyle ki bir süre sonra aracının üzerindeki vernik aşınacak daha sonra ise boya katmanları yavaş yavaş kaybolacaktır. “Giderse ne olacak? Yeniden boyatırım” diye bilirsin ama boya ve vernik aracının üzerinden kalktığı anda paslanma baş gösterir. Bu ilkel uygulama yerine boya koruması gibi kimyasal yöntemlere başvurman daha yararlı olacaktır. Bu kimyasal yöntemler aracın üzerinde yeni ve koruyucu bir katman oluşturarak önce vernik daha sonra ise boya katmanını korunuyor. Geçmişte pasta ve cila yaptırmış olabilirsin. Bu durumda yine boya koruması yapan şirketlere başvurarak boya yenileme denilen ve ilkel yöntemlerden kurtulmanı sağlayacak uygulamadan talep edebilirsin. Boya koruması en az aracını yıkatmak kadar önemlidir.  

Pas Önleme Nedir?

Aracının dışını gözünle görüp müdahale edebiliyorsun ancak alt taraf hakkında pek fikrin olmuyor. Bu nedenle paslanma ve benzeri durumlarla karşılaşmamak için pas önleme işlemine ihtiyaç duyabilirsin. Bunun için otomobil koruması hizmeti sunan şirketlerden yardım alman gerekecek. Tıpkı boya koruma işleminde olduğu gibi bu işlem içinde deneyimli teknisyenlerden oluşan güvenilir şirketleri tercih etmen yararına olacaktır. Tüm bakımlar için garanti verildiğinden emin olmalısın.

Farlara Gözün Gibi Bakmalısın

“Gözler kalbin aynasıdır” misalinde olduğu gibi farlar da otomobilin en önemli göstergelerinden biridir. Bir kullanıcının otomobiline iyi baktığını en net gösteren unsurlardan olan far yuvaları ve camları zamanla eskiyip yıpranıyor. Bunun önüne geçmek için su ile zımpara yapabilirsin. Ancak elini iyi ayarlaman ve her bölgeye eşit şekilde uygulama yapman gerekiyor. Far temizliğini de otomobil kuaförlerindeki yetkin personele yaptırabilirsin. “Uğraşmak istemiyorum” diyenlerdensen orijinal bir far yuvası ile değişimi teknik servise yaptırabiliyorsun.

Camlara Dikkat

Otomobilinin dışıyla ilgili son olarak yapman gerekense cam bakımıdır. Yeterince dikkatli bir kullanıcı isen otomobil temizliği yeterli olacaktır. Ancak bazılarımız sakar olabiliyor. Bu nedenle şeffaf ya da yasal olarak izin verilen renkli cam filmlerinden yaptırabilirsin. Böylelikle çizik, leke gibi sorunlarla daha az karşılaşabilirsin. Ayrıca otomobilini suyun akıp hızlıca gitmesini sağlayan özel cam filmleri ile de kaplatabiliyorsun. Bu uygulama ile sileceklerin ulaşamadığı alanların görüşünü kapatmasını engelleyebilirsin.

Döşemeler Yıpranmasın

Otomobilin tüm kabinini kaplayan döşemeleri bazılarımız çift renk bazılarımızsa tek renk seviyor. Ancak zamanla renkleri soluyor ya da üzerlerinde lekeler oluşuyor. Kabin bakımı yapılmayan otomobillerin görüntüsü kötü olduğu kadar kötü koku yaydıkları da oluyor. Kabine kendin bakım yapmak istersen öncelikle döşeme temizlik kitlerinden alman gerekiyor. Kit içerisinde “oto koltuk temizleme spreyi”, isteğine göre koku, fırça ve bezler bulunuyor. Önce otomobilinin iç mekanını süpürmeli daha sonra ise sprey yardımı ile kirli olan kısımları temizlemesin. Ancak kir ya da lekelerle uğraşmak istemiyorsan döşemeleri vinil denen malzeme ile kaplatabilirsin. Vinil dökülen ya da bulaşan lekeleri önleyen kaplamaya deniyor ve otomobilinin döşemesini değiştirmekten oldukça ucuza mal oluyor.

Elektronik Aletler Şakaya Gelmez

Otomobillinde navigasyon, klima, multimedia ekranı, radyo, elektrikli aynalara kadar birçok elektronik alet bulunuyor. Bunlardan bazılarının düzenli bakıma bazılarınınsa bakıma ek olarak kullanırken dikkat etmen gereken yönleri bulunuyor. Önceliği yaz ya da kış fark etmeksizin çalışan klimaya verelim. Klima, otomobilinin ısı ve nem dengesini korumana yardımcı olurken içeri giren havayı temizliyor. İçerisinde klima sıvısı denilen özel bir sıvı karşımı bulunuyor ve düzenli olarak kontrol edilmesi gerekiyor. Ayrıca polen gibi zararlıları dışarıda tutmaya yarayan filtreler bulunuyor. Son olarak klimaların çalışmasını sağlayan elektronik devreler var. Araba klimalarının düzenli olarak yılda bir kere yetkili teknik servis tarafından incelenmesi ve gerekli değişikliklerin yapılması gerekiyor.

Klimayı verimli ve uzun süre kullanabilmek için yapman gerekenler ise;

• Klimayı çalıştırdıktan sonra asla cam açık halde seyahat etmemelisin. Bu gibi durumlarda dışarıdan gelen sıcak ya da soğuk havayı dengeleyebilmek için klimalar daha büyük güç üretmek zorunda kalıyor.
• Otomobilin içindeki sıcaklık ile dışarıdaki sıcaklık arasında büyük farklar olmamalıdır. İdeal sıcaklık her zaman dışarıdaki sıcaklıktan 7 ila 8 derece daha yukarısıdır. Ancak bazı ekstrem durumlar için dışarı ile kabin arasındaki sıcaklık farkını arttırabilirsin. Böyle bir durumda ise araçtan inmeden 10 dakika önce klimayı kapatman gerekiyor.
• Klimayı her hafta en az iki kere çalıştırman ve klimanın en önemli parçası olan kompresörü çalıştırman gerekiyor. Uzun süre çalışmayan klimaların hava kanallarında küflenme yaşanabiliyor.
• Kamu spotu gibi davranmak istemiyoruz ama sigara sağlığına olduğu kadar klimalara da zarar veriyor. Araç içerisinde sigara içmen yasal olarak Kabahatler Kanunu kapsamında para cezası ile cezalandırılıyor. Sigaranın kokusu ise klimanın hava kanallarına girerek uzun süre çıkmıyor ve aracın sürekli kötü kokmasına neden oluyor. Tüm bu önlemler ile klimanın ömrünü uzatabiliyorsun.

Akü Küserse Yolda Kalırsın

Çekildiği dönem en pahalı ve en çok izlenen film rekorlarına imza atan “Vizontele” filmiyle çoğumuzun dillerine “baba akü yok” repliği pelesenk oldu. Toplum olarak espriler kadar kısaltmaları da çok seviyoruz. Arkadaşlarımızın, kardeşlerimizin, tuttuğumuz takımların, eşlerimizin ya da yaşadığımız yerlerin isimlerini kısaltarak kullanıyoruz. Akümülatör sözcüğünü de kısaltıp akü demişiz. Peki ne işe yarar bu akü? Akü, otomobilini çalıştırman için gerekli olan elektriği üretir. Eğer akü gerekli enerjiyi üretmezse marş basmaz ve olduğun yerde kalırsın. Aküler temel olarak içerisindeki kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine çevirir. Bu nedenle düzenli olarak takip edilmesi ve gerek duyulduğu zaman değiştirilmesi ya da şarj edilmesi gerekiyor. Özellikle ikinci el aküler yolda kalmana neden oluyor. Bunun nedeni aldıktan sonra ömrünü kolay tahmin edemiyor olman. Piyasadaki akülerin ortalama kullanım ömrü 5 yıldır. Bu sürenin sonlarına geldiğini marşa bastığın zaman çıkan garip sesten anlayabilirsin.

Multimedia Ekranı ve Diğerleri

Otomobilinin içerisinde birçok elektronik alet var. Bunlardan en çok göz önünde olanı ise multimedia ekranı ya da radyodur. Kolayca tahmin edebileceğin gibi bu cihazlara sıvı ile yaklaşmaman ve tuşlarını ya da ekranı çok zorlamaman gerekiyor. Genellikle bu cihazların tamiri oldukça pahalı olduğu için toptan söküp yenisi takılıyor. Bu da senin için oldukça masraflı ve can sıkıcı olabilir. Bunlar dışında aracında bir de güvenlik ekipmanları bulunuyor. Can alıcı kısım bu olsa gerek.

Airbag Hayat Kurtarır

Airbag ya da hava yastığı belirli bir şiddetin üzerindeki çarpışmalarda açılarak vücudunun herhangi sert bir zemine çarpasını önlemektedir. Airbag’lerin düzenli olarak kontrol edilmesi neredeyse diğer tüm önlemlerden daha önemlidir diyebiliriz. Airbag’leri kontrol edebilmek için çılgınca yöntemlere başvurmana gerek yok. Bunun yerine yetkili servise uğraman ve çalışıp çalışmadıklarını öğrenmen gerekiyor. Güvenlikten konu açılmışken emniyet kemerini de ihmal etmemen gerekiyor. Emniyet kemerinin yeterli genişlikte açılıp açılmadığı; gerginliğinin yeterli olup olmadığı gibi soruları yetkili teknik servise hatırlatman önemli olacaktır. Çocuklar ile ilgili en önemli desteklerden olan ISOFIX bağlantıları kolay kolay sorun çıkartmıyor. Ancak kontrolleri aksatmak için yeterli bir sebep değil. Çünkü güvenlik ekipmanlarının şakası yoktur ve sadece bir kere işine yarar. O gün için hep tetikte olmalısın.

Lastik Şakaya Gelmez

Lastikler yol tutuşunu etkileyen en önemli faktörlerdendir ve üzerine biraz kafa patlatman gerekir. Ülkemizin malum asfaltları nedeniyle lastik daha da büyük önem taşıyor. Öncelikle otomobilin el kitabına bakman ve ideal basınç değerini öğrenmen gerekiyor. Basınç değerleri hava durumuna göre değiştiği için bu noktayı kaçırmamalısın. Daha sonra neredeyse tüm benzin istasyonlarında bulunan hava pompası ile gerekli değere gelene kadar şişirmen gerekiyor. Ayrıca ortalama 10.000 kilometre kat ettikten sonra lastiklerin yerlerini değiştirmen gerekiyor. Bu şekilde farklı açılarla yere temas edilmesi ve eskimenin gecikmesi sağlanır.

Lastiklerdeki diş derinliği de bir başka konudur. Lastiği satın alırken ölçü aletini de alabilirsin. Bu alet yardımı ile ideal düzeyin altına düştüğü anda fark edebiliyorsun. Lastik gerekli derinliğe sahip olmazsa yola tutunma olasılığı düşmektedir. Son olarak mevsime uygun lastikleri seçmen gerekiyor.

Motor Bakımı

Profesyonellere en çok ihtiyaç duyacağın noktaya geldik. Bundan sonrasını biraz dallandırıp budaklandıracağız. Çünkü her noktaya dikkatle eğilmek gerekiyor. Bakım sıklıkları ile başlamamız yerinde olacaktır.

• Benzinli otomobillere her 15.000 kilometrede bir bakım yapılması gerekiyor. Ancak bir sene içerisinde 15.000 kilometre doldurulmaz ise yine de bakım yaptırmalısın. Hibrit otomobiller tıpkı benzinli otomobiller gibi 15.000 kilometre ya da senede bir kere bakıma ihtiyaç duyuyor.
• Otomobilin dizel ise 10.000 kilometrede bir bakım yaptırman gerekiyor. Ancak bu mesafeyi bir sene içerisinde kat edemezsen tıpkı benzinli otomobiller gibi senede bir kere bakım yaptırman gerekiyor.
• Elektrikli otomobillerde yağ gibi sıvılar bulunmadığı için 500.000 kilometreye kadar bakım gerekmiyor. Ancak mekanikler için yılda bir kere bakım yaptırman gerekiyor.

Ancak senin ihtiyaçların değişebilir. Örneğin; sürekli tozlu ya da çamurlu alanlarda araç kullanıyorsan bakımları daha sık yaptırman faydalı olacaktır.

Halk arasında bakımlar periyodik ve ağır bakım olarak ayrılıyor. Periyodik bakımlar ile ağır bakımlar aynı ana denk geldiği gibi farklı zamanlarda da gerçekleşmesi gerekebiliyor. Önceliğimizi periyodik bakımlara verelim ve başlayalım. Periyodik bakımlarda; hava filtresi, yağ filtresi, motor yağı ve polen filtresi değişiyor. Bunlara ek olarak rot ve balans ayarı, süspansiyon kontrolü, silecek sıvısı gibi sıvıların takviyesi ve fren ayarları kontrol ediliyor.

Hava Filtresi Neden Değişir?

Benzinli ya da dizel motorların silindirleri havaya ihtiyaç duymaktadır. Hava filtresi motor içerisine alınacak havadaki toz ya da pislikleri dışarıda bırakmaya yarıyor. Neredeyse her periyodik bakımda değişmesi gerekmektedir. Ancak çok fazla tozlu alanlardan geçiyorsan daha sık değiştirmesi gerekiyor. Hava filtresi düzenli olarak değişmezse motor gerekli olan havayı alamaz ve yakıt sarfiyatı artar, çekiş gücü düşer ve ömrü bir hayli kısalır.

Motor Yağı ve Yağ Filtresi Ne İşe Yarar?

Aracının motoru düzenli olarak hareket eder ve parçalar birbirlerine sürter. Bu sürtünmeden doğacak hasarların engellenmesi için kayganlaştırıcı olarak motor yağı kullanılmaktadır. Motor yağı sürekli yağ filtresi tarafından temizleniyor motor yağı ve yağ filtresi değiştirilmediği zaman motor içerisindeki parçalar aşırı sürtünme bağlı olarak zarar görüyor.

Polen Filtresi Ne İşe Yarıyor?

Otomobilinin kabinin içine dolan havayı polen ve diğer alerjik maddelerden ayırmaya yarıyor. Sağlıklı ve temiz bir hava soluman için düzenli olarak değiştirilmesi gerekiyor. Tıpkı hava filtresinde olduğu gibi değiştirilme sıklığı ile ideal sıklık senin bulunduğun bölgeye göre farklılık gösteriyor.

Rot-Balans Ayarı Nasıl Yapılır?

Rot ve balans aslında iki farklı ayardır. Rot ayarı; direksiyonunu hareket ettirdiğin açı ile tekerlerin aynı yöne bakmasına deniyor. Balans ayarı ise araç tekerlerinin kendisi arasındaki açıyı belirtiyor. Emniyetli bir sürüş için bir yılı geçmeyecek şekilde rot ve balans ayarlarının yapılması gerekiyor.

Süspansiyon Kontrolü Nedir? Nasıl Yapılır?

Süspansiyon sistemi, otomobilinin yer ile düzenli olarak bağlantı halinde kalmasını ve senin bu sırada engebelerden daha az etkilenmeni sağlamaktadır. Ayrıca viraj ve dönemeç gibi alanlarda aracının savrulmasını engellemektedir. Süspansiyon ya da amortisör sistemindeki en ufak bir hata aracının kontrolden çıkmasına neden olabiliyor. Yetkili teknik servisler, süspansiyon sistemindeki hataları ve noksanları tespit ediyor.

Islak Ağırlıktaki Sıvılar

Otomobil satın almadan önce broşürleri karıştırırken; ıslak ve kuru diye iki farklı ağırlık gözüne çarpmıştır. Kuru ağırlıkla kast edilen benzin dahil olmak üzere otomobildeki bütün sıvıların çıkarılmış halindeki ağırlıktır. Islak ağırlık ise tüm sıvıların ideal seviyedeyken dahil edildiği ağırlıktır. Islak ağırlığa dahil edilen silecek suyu gibi birçok sıvının periyodik bakımlarda değiştirilmesi gerekiyor.

Fren Ayarlarına Dikkat

Frenlerin belirli bir ömrü var. Bu ömür kullanıma göre değişiyor. Bu nedenle periyodik bakımlar fren testlerini içermektedir. Eğer aracın fren ömrü dolduysa değiştirilmesi gerekmektedir. Ayrıca fren hidroliği sıvısı da bu testlerde kontrol ediliyor ve gerekli görülürse değiştiriliyor.

Ağır bakım genellikle parça değişimlerini ve çok detaylı olarak incelenmesini kapsıyor. Otomobilin hayati parçaları olan triger kayışı, fren balataları, debriyaj, süspansiyon, şanzıman yağı değiştiriliyor. Ayrıca otomobilin motor sızıntısı olup olmadığı kontrol ediliyor.

Triger Kayışı Neden Değişir?

Neredeyse tüm araçların triger setinde triger kayışı bulunmaktadır. Ancak boxer motorlar denilen motorlar yatay olarak çalışmaktadır ve motor oldukça aşağıdadır. Bu nedenle triger seti değişimi bir hayli zor olmaktadır. Sürekli değişimin önüne geçebilmek için boxer tipi motorlara uzun ömürlü olduğu için triger zinciri ekleniyor. Aracı nasıl kullandığın ya da kayışın tipi gibi nedenlere bağlı olarak 70.000 kilometre ile 100.000 kilometre arasında bir zaman diliminde triger seti değişmektedir. Eğer aracında kayış yerine zincir varsa 400.000 kilometre ile 500.000 kilometre arasında değişmesi gerekiyor.

Fren Balatalarının Ömrü Ne Kadar?

Ortalama bir sürücü için fren balatası ömrü 50.000 kilometredir. Fren balatasının ömrünün dolduğu hemen anlaşıldığı için yetkili teknik servis tarafından uyarılırsın. “Balata değişmese ne olur?” gibi bir soru kafanda belirmiş olabilir. Balata, tekerlek mili üzerine yerleştirilir ve fren yaptığında sürtünerek otomobilin durmasını sağlar. Ömrü dolmuş bir balata ile fren yapsan bile otomobilin oldukça zor duracaktır ve aracının yürür aksamına zarar verecektir.

Debriyaj Ne Kadar Dayanıyor?

60.000 kilometre dolduktan sonra debriyajların ihmal edilmemesi gerekiyor. Kimi kullanıcılar 100.000 kilometreye kadar kullanabilirken kimi kullanıcıların 70.000 kilometrede debriyajı bitebiliyor. Bu nedenle debriyaj ömrü tamamen senin kullanımına bağlıdır. Ancak 60.000 kilometreden sonra pedal sertleşir ve kullanmak bir hayli zorlaşır.

Süspansiyon Değişimi

Yukarıda süspansiyonun öneminden bahsetmiştik. Bazen süspansiyon ömrünü bitirebiliyor ve bu nedenle ağır bakımlarda ihmal edilmeden hemen değiştiriliyor. Ayrıca yetkili teknik servislerde istediğin sertlikte süspansiyon ayarlayabiliyorsun.

Şanzıman Yağı Ne Zaman Değişir?

Şanzıman birbirine temas ederek çalışan dişlilerden oluşuyor. Bu dişlilerin aşınmaması için ve şanzıman değiştirmemen için şanzıman yağı konusuna önem vermen gerekiyor. Otomobilinin şanzıman tipine ve kullanılan yağa göre değişiklik göstermesine rağmen genellikle 50.000 ila 100.000 kilometre arasında şanzıman yağının değişmesi gerekiyor. Yetkili teknik servisler aracının özelliklerine göre değişim tarihlerini belirler.

Motor Sızıntısı Nasıl Anlaşılır?

Motor yağının önemine değindik. Motor yağı sızıntıları artık çok düşük ihtimal bile olsa zaman zaman gerçekleşebiliyor. Motorun aşırı sürtünme ve ısınmasına yol açabilecek bu sızıntıları hararet ve yağ seviyesinden anlayabiliyorsun. Ancak yetkili teknik servislerde de bu durum hemen fark edilebiliyor.

En başta söylediğimizi tekrar etmemiz gerekiyor. Teknik destek için en önemli adres ne olursa olsun yetkili teknik servislerdir. Bunun en önemli nedeni ise değişim ve onarım nedeniyle başına gelebilecek tüm sorumlulukları üstlenmeleridir. Ayrıca bakım ve onarım hizmetleri yetkili teknik servisler aracılığıyla gerçekleştirilen araçların ikinci el fiyatları daha yüksek oluyor.